Thống kê của Hải quan Trung Quốc cho thấy nhu cầu NK thủy sản của nước này đang phục hồi mạnh sau khi mở cửa vào đầu năm 2023. Tuy nhiên, XK thủy sản của Việt Nam sang thị trường này vẫn chưa hồi phục. Điều này có thể được giải thích bởi các yếu tố thị trường cũng như các lý do nội tại.
Quý I/2023, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc vẫn giảm 27% so với cùng kỳ năm trước, đạt gần 240 triệu USD. Trong khi xuất khẩu tháng 1 và tháng 3 tăng trưởng âm lần lượt là 60% và 39% thì chỉ có xuất khẩu tháng 2 tăng trưởng dương 24%.
Top 5 mặt hàng thủy sản xuất khẩu sang Trung Quốc gồm cá tra, cá cơm, tôm thẻ chân trắng, tôm sú, surimi và chả cá. Cá tra chiếm 55% kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc nên việc giảm xuất khẩu cá tra sang thị trường này đã ảnh hưởng lớn đến xuất khẩu chung. Xuất khẩu tôm thẻ chân trắng, chả cá - surimi và nhiều mặt hàng khác vẫn giảm sâu. Tuy nhiên, cá cơm khô đang rất được ưa chuộng tại thị trường Trung Quốc với mức tăng 50% trong quý đầu tiên. Nhiều mặt hàng khô chế biến khác như cá chỉ vàng, tôm khô có giá trị xuất khẩu tăng mạnh. Ngoài ra, tôm sú cũng đang phục hồi giá trị XK sang Trung Quốc với mức tăng 46% so với cùng kỳ.
Tháng 3/2023: Nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc tăng 58%
Với hơn 1 triệu tấn thủy sản nhập khẩu trong quý I/2023, trị giá hơn 4,5 tỷ USD, nhập khẩu của Trung Quốc tăng 17% về lượng và tăng 13% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.
Chỉ trong tháng đầu tiên của năm 2023, nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc giảm 27% về lượng và 19% về giá trị so với tháng 1/2022 do nghỉ Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán. Từ tháng 2, nhập khẩu bắt đầu tăng mạnh lần lượt là 32% và 20%.
Tháng 3/2023 là tháng nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc đột phá nhất với mức tăng 58% về lượng và 51% về giá trị. Riêng trong tháng này, Trung Quốc đã nhập khẩu 453.000 tấn thủy sản, trị giá hơn 1,8 tỷ USD.
Hàng thủy sản đông lạnh nhập khẩu vào Trung Quốc chiếm 89% về lượng và 67% về giá trị, trong khi hàng tươi/sống/ướp lạnh lần lượt chiếm 7% và 28%. Sản phẩm chế biến chỉ chiếm 2%.
Trung Quốc tăng mạnh nhập khẩu thủy sản cho mảng chế biến và xuất khẩu, chiếm 21% về lượng và 12% về giá trị. Lượng thủy sản nhập khẩu cho phân khúc này tăng 70% so với cùng kỳ năm trước.
Nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc để tiêu thụ trong nước chiếm 65% về lượng và 82% về giá trị, tăng lần lượt 16% và 13%.
Xét về lượng, Trung Quốc nhập khẩu nhiều nhất cá minh thái với gần 200 nghìn tấn, tiếp đến là mực với gần 94 nghìn tấn. Đối với cá tra, 3 tháng đầu năm 2023, Trung Quốc nhập khẩu 45.000 tấn với giá bình quân 2,18 USD/kg, giảm 7% so với cùng kỳ năm 2022.
Như vậy, NK thủy sản phục vụ tiêu dùng trong nước chưa phục hồi mạnh, giá NK bình quân giảm. Ngoài ra, áp lực cạnh tranh từ Ecuador, Ấn Độ, Indonesia đang ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Trung Quốc.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam vẫn kỳ vọng xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ sớm phục hồi bởi theo dự đoán, tiêu thụ thủy sản của Trung Quốc sẽ bùng nổ vào năm 2023. 1,4 tỷ người được “giải phóng” khỏi lệnh phong tỏa vì COVID và háo hức quay lại ăn ngoài. Người Trung Quốc đã dự trữ từ 1,5 nghìn tỷ đến 2 nghìn tỷ USD tiền "tiết kiệm dư thừa của hộ gia đình" trong thời gian phong tỏa, vì vậy chi tiêu cho hải sản dự kiến sẽ tăng trong thời gian tới.